به گزارش دفتر رسانه و ارتباطات اجتماعی نهضت استادی بسیج هرمزگان، دومین نشست تخصصی حکمرانی حسینی با سخنرانی عبدالحسین خسروپناه معاون علوم انسانی و هنر دانشگاه آزاد اسلامی در روز دوم محرم به صورت مجازی در دانشگاه آزاد اسلامی بندرعباس برگزار گردید.

خسرو پناه در این نشست ضمن تعریف مجدد حکمرانی گفت: در آیه 40 سوره یوسف نیز اشاره و تأکید بر حکمرانی توحیدی و توحید حکمرانی شده است. «مَا تَعْبُدُونَ مِنْ دُونِهِ إِلَّا أَسْمَاءً سَمَّيْتُمُوهَا أَنْتُمْ وَآبَاؤُكُمْ مَا أَنْزَلَ اللَّهُ بِهَا مِنْ سُلْطَانٍ إِنِ الْحُكْمُ إِلَّا لِلَّهِ أَمَرَ أَلَّا تَعْبُدُوا إِلَّا إِيَّاهُ  ذَلِكَ الدِّينُ الْقَيِّمُ وَلَكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لَا يَعْلَمُونَ»؛ اصل حکمرانی برای خداوند است إِنِ الْحُكْمُ إِلَّا لِلَّهِ و نتیجه حکمرانی توحیدی این است؛ أَلَّا تَعْبُدُوا إِلَّا إِيَّاهُ  یعنی فقط عبادت و بندگی خدا کردن و ذَلِكَ الدِّينُ الْقَيِّمُ هم باز تأکید بر إِنِ الْحُكْمُ إِلَّا لِلَّهِ دارد.

وی گفت: برخی حکمرانی را به معنای حکومت می دانند و برخی حکمرانی را سیاست گذاری و خط مشی گذاری معنا می کنند؛ این معنا برای حکمرانی دقیق و درست نیست. همانطور که در جلسه قبل اشاره شد؛ حکمرانی فرایندی است که حداقل دارای این سه گام است: گام اول؛ سیاست گذاری و تعیین خط مشی، گام دوم؛ تنظیم گری و گام سوم؛ خدمات عمومی.

این استاد دانشگاه بیان داشت: حاصل فرایند سیاست گذاری باید و نباید های کلان است. باید و نباید های کلانی که به قوانین و مقررات و آیین نامه ها جهت می دهد؛ در واقع سیاست گذاری، یکسری الزامات برای جهت گیری تنظیم گری  است. تنظیم گری یک فرایند 8 مرحله ای است که مهمترین آن ها مقررات گذاری، ساختار سازی، آیین نامه نگاری و رصد و ارزیابی است. قانون گذاری و تعیین مقررات از گام های تنظیم گری است که توسط مجلس شورای اسلامی (قوه مقننه) انجام می گیرد. و برخی از آییین نامه های اجرایی توسط قوه مجریه و قوه قضائیه تدوین و ابلاغ می گردد. گام دیگر تنظیم گری ساختار سازی است و نهایتاً خدمات عمومی خروجی اجرای قوانین و مقررات است. و کل این فرایند حکمرانی است.

به طور مثال؛ در حوزه سلامت حکمرانی ما دچار نقص هایی است. سیاست گذاری نظام سلامت نوشته شده، اما ساختار موجود وزارت بهداشت تأمین کننده آن سیاست ها نیست. طولانی شدن تولید واکسن کرونا نشان دهنده نقص در حکمرانی سلامت است. حکومت در حوزه سلامت داریم اما حکمرانی ما در این حوزه دچار نقص هایی است.در حوزه تعلیم و تربیت و آموزش عالی نیز حکمرانی ما دچار نقص هایی است. پیوند لازم بین سیاست گذاری، تنظیم گری و خدمات عمومی وجود ندارد. در حوزه نظامی و امنیت ما از حکمرانی خوبی برخوردار هستیم.

این صاحب نظردر حوزه علوم انسانی و مبانی دینی بیان کرد: یکی از مبانی بسیار مهم در مسأله حکمرانی، عقلانیت است. در دنیای مدرن عقلانیت خود بنیاد گوهر مدرنیته است و کانت این نگاه را دارد. البته این عقلانیت تطور داشته است. از دکارت که او را پدر مدرنیته می دانند به مسأله عقلانیت پرداخته تا این اواخر هابر ماس. عقلانیت در غرب که با عقل استدلال گر شروع و مطرح شد تا توافق اجتماعی (توافق گروهی اندک) تنزل کرد.

در قرآن به واژه یعقلون و تعقلون اشاره شده است. عقل 4 کارکرد دارد؛ عقل نظری(درک هست و نیست ها)، عقل عملی (استنتاج باید و نبایدها)، عقل معاش (تدبیرگرایی و برنامه ریزی) و عقل معاد (عقل آخرت اندیش)، اکثر انسان ها یک یا دو کارکرد عقل را دارند اما انسانی که هر چهار کارکرد عقل را دارد قرآن اشاره می کند به اولوالالباب یعنی صاحبان عقل خالص.

وی گفت: عقلانیت یکی از مبانی حکمرانی حسینی است. امام حسین علیه السلام می فرماید: خداوند عقل را از نور آفرید اما نور نهفته و پنهان، نوری که در دسترس هر کسی نیست؛ این نور در علم الهی است. در ادامه روایات می فرماید اگر این عقل را پیکری فرض کنیم؛ علم، جان عقل است. فهم، روح عقل است. زهد، سر عقل است. حیا، چشمان عقل است. حکمت، زبان عقل است. دلسوزی، دهان عقل است و رحمت، دل عقل است؛ بنابراین عاقل کسی است که عالم باشد، فهیم باشد، زاهد باشد (فریب دنیا را نخورد، گرفتار غفلت دنیا نیاشد)، حیا دارد، حکمت دارد، رحمت و دلسوزی هم دارد. عالم بودن یکی از ویژگی های عاقل بودن است. و این نکته هم حائز اهمیت است که علم تئوری با فهم تئوری با هم متفاوت است.

خسروپناه در پایان این نشست گفت: عقلانیت در کلام امام حسین (ع)؛ هم علم است، هم همت است، هم فهم، حیا، حکمت، دلسوزی و مردم داری است. عاقل از منظر حسین بن علی علیه الاسلام؛ اهل یقین است، مومن و راستگوست، آرامش و اخلاص دارد، اهل مدارا، بخشش، قناعت، تسلیم خدا، سپاسگزار و شکرگذار است.